تیتراسیون کمپلکسومتری فرآیند پیچیده ای است که می توان از آن برای تعیین غلظت آنالیت در نمونه استفاده کرد. این نوع تیتراسیون اغلب در آزمایشگاه ها استفاده می شود و به دقت بالایی نیاز دارد. در این مقاله از سایت آزمااستور به توضیح اینکه تیتراسیون کمپلکسومتری چیست و نمونه هایی از نحوه استفاده از آن می پردازیم.
تعریف تیتراسیون کمپلکسومتری چیست؟
تیتراسیون کمپلکسومتری نوعی آزمایش حجمی است که در آن از ساخت کمپلکس بین ماده آنالیت و تیتر برای تعیین نقطه پایانی واکنش استفاده می شود. کمپلکسی که تشکیل می‌شود رنگ، بار الکتریکی یا خاصیت دیگری نسبت به واکنش‌دهنده‌ها دارد که تشخیص نقطه پایانی را با استفاده از یک نشانگر یا وسایل دیگر ممکن می‌سازد.
چرا از تیتراسیون کمپلکسومتری استفاده می شود؟
تیتراسیون کمپلکسومتری برای تعیین غلظت طیف گسترده ای از آنالیت ها از جمله یون های فلزی، اسیدهای آمینه و مولکول های آلی پیچیده استفاده می شود. انواع مختلفی از واکنش های کمپلکس سنجی را می توان انجام داد که این روش را به یکی از متنوع ترین روش ها در شیمی تجزیه تبدیل می کند.
مراحل مربوط به تیتراسیون کمپلکسومتری
3 مرحله اصلی در تیتراسیون کمپلکس سنجی وجود دارد که در زیر به آنها اشاره شده است.
- تشکیل کمپلکس بین آنالیت و تیترانت
- اندازه گیری برخی از پارامترهایی که در طول واکنش تغییر می کند )معمولا pH یا هدایت الکتریکی(
- محاسبه غلظت آنالیت از تغییر اندازه گیری.
چند نمونه از تیتراسیون کمپلکسومتری چیست؟
چند نمونه از تیتراسیون کمپلکس سنجی عبارت است از:
- تعیین کلسیم در نمونه های آب
- تعیین منیزیم در سرم
- تعیین نیکل در محلول های آبی
- تعیین جیوه در فاضلاب
- تعیین منیزیم در نمونه های خاک
انواع تیتراسیون کمپلکسومتری
3 نوع تیتراسیون کمپلکس سنجی وجود دارد: کیلاسیون، بارش و تبادل یونی که در زیر به توضیح آنها می پردازیم.
- تیتراسیون کمپلکس سنجی کیلات شامل تشکیل کمپلکس بین یون فلز و لیگاند است که کمپلکس با یک محلول استاندارد تیتر می شود.
- تیتراسیون کمپلکس سنجی بارش شامل تشکیل کمپلکس بین یون فلز و لیگاند است که کمپلکس با یک محلول استاندارد تیتر می شود.
- تیتراسیون های کمپلکسومتری تبادل یونی شامل تبادل یون ها بین یون فلز و لیگاند است که کمپلکس با یک محلول استاندارد تیتر می شود.
کاربردهای تیتراسیون کمپلکسومتری
تیتراسیون های کمپلکسومتری کاربردهای مختلفی از جمله تعیین یون های فلزی در محلول، تعیین سختی آب و تعیین pH دارند. در ادامه به توضیح هر یک از آنها می پردازیم.
-
تعیین یون های فلزی
برای تعیین غلظت یون های فلزی در محلول می توان از تیتراسیون های کمپلکسومتری استفاده کرد. با کمپلکس شدن با یون فلز، می توان کمپلکس را با محلول استاندارد جدا و تیتر کرد.
-
تعیین سختی آب
سختی آب در اثر وجود یون های فلزی ایجاد می شود. با کمپلکس شدن با یون های فلزی، می توان کمپلکس را با محلول استاندارد جدا و تیتر کرد.
-
تعیین PH
pH، معیاری از اسیدیته یا بازی بودن یک محلول است. با کمپلکس شدن با یون های فلزی، می توان کمپلکس را با محلول استاندارد جدا و تیتر کرد.
تیتراسیون کمپلکسومتری یک ابزار همه کاره است که می تواند در کاربردهای مختلف مورد استفاده قرار گیرد.
مزایای تیتراسیون کمپلکسومتری چیست؟
تیتراسیون های کمپلکسومتری نسبت به سایر روش های تعیین یون فلزی مزایای کمی دارند. اول اینکه تیتراسیون های کمپلکس سنجی بسیار حساس هستند و می توانند یون های فلزی را در غلظت های بسیار پایین تشخیص دهند. دوم، تیتراسیون های کمپلکسومتری را می توان برای تعیین غلظت یون های فلزی متعدد در یک نمونه استفاده کرد. در نهایت، انجام تیتراسیون های کمپلکس سنجی نسبتاً ساده است و نیازی به تجهیزات گران قیمت ندارد.
محدودیت های تیتراسیون کمپلکسومتری چیست؟
تیتراسیون های کمپلکسومتری دارای چند معایب هستند. اول، تیتراسیون های کمپلکس سنجی می تواند زمانبر باشد، به خصوص اگر یون های فلزی متعددی در نمونه وجود داشته باشد. دوم اینکه تیترهای کمپلکس سنجی همیشه دقیق نیستند و اگر عامل کمپلکس کننده یا نشانگر به درستی انتخاب نشود ممکن است خطا رخ دهد. در نهایت، تیتراسیون های کمپلکس سنجی نیاز به تجربه و مهارت معینی برای انجام صحیح آن دارند.
بدون دیدگاه