دستگاه پی اچ (pH) متر چیست؟

دستگاه پی اچ (pH) متر برای سنجش و تشخیص پی اچ (ph) مواد مختلف استفاده می شود. در ادامه ضمن آشنایی با روش های مختلف سنجش ph، با ph متر های الکتریکی و نحوه کار با دستگاه پی اچ (pH) متر آشنا شوید.

چه روش های برای سنجش و تعیین مقدار پی اچ (ph) وجود دارد؟

برای سنجش و تعیین مقدار پی اچ (ph)  سه روش وجود  دارد :

1. تعیین ph به روش رنگ سنجی شناساگر ها
2. تعیین PH به روش کاغذ های پی اچ (ph)
3. تعیین ph با پی اچ (ph) متر الکتریکی

 

تعیین ph به روش رنگ سنجی شناساگر ها

نوع اولی که می خواهیم برای سنجش پی اچ (ph) به شما معرفی کنیم تعیین ph به روش رنگ سنجی شناساگر ها می باشد.

در این روش نمونه را در یک لوله که عموما از شیشه است می ریزند، در مرحله بعدی مقداری شناساگر به آن اضافه می کنند. سپس محلول با شناساگر واکنش نشان می دهد و باعث تولید یک رنگ می شوند.

در مرحله آخر رنگ را با شناساگر و طبق استاندارد با رنگ شناساگرها مقایسه می کنند. این روش به دلیل دشواری هایی که دارد امروزه استفاده نمی شود و به جای آن از دستگاه های پی اچ (ph) متر استفاده می کنند.

تعیین PH به روش کاغذ های پی اچ (ph)

روش دوم برای سنجش پی اچ (ph) استفاده از کاغذ های مخصوص اندازه گیری ph می باشد. این روش مانند روش اول عمل می کند با این تفاوت که خطای کمتری نسبت به روش قبل دارد.

دستگاه پی اچ (pH) متر یکی از تجهیزات آزمایشگاهی خصوصا در آزمایشگاه خاک محسوب می شود، در واقع این دستگاه ، یک کیمت لگاریتمی را به کاربر نمایش می دهد که برای اسیدی و قلیایی بودن انواع محلول ها استفاده می شود.

روند اندازه گیری پی اچ (ph)  به این صورت است که تفاوت در پتانسیل الکتریکی بین یک ph الکتریکی و الکترود مرجع را اندازه گیری می کند، به همین دلیل به دستگاه پی اچ (ph)، پتانسیومتریک نیز گفته می شود.

تعیین ph با پی اچ (ph) متر الکتریکی

کاربرد دستگاه پی اچ (ph) متر مشخص کردن ph مایعات می باشد، که به صورت علمی میزان مولکول های یونیزه شده را در محیط آبی نشان می دهد.

این نوع دستگاه یکی از تجهیزات اندازه گیری محسوب می شود و در بیشتر آزمایشگاه ها مانند آزمایشگاه های کشاورزی، خاک، مواد غذایی، دامپروری، صنعتی و پزشکی استفاده می شود.

 

---

انواع مختلف دستگاه پی اچ (pH) متر

• پی اچ متر قلمی (تستر)

این نوع پی اچ متر های جز نوع های سبک، کوچک و ارزان می باشند، میزان خطای آن نسبت به نوع های دیگر پی اچ متر بیش تر است، اما به دلیل اینکه قیمت پایین و وزن کم آن در آزمایشگاه های مختلفی استفاده می شود.

• پی اچ متر پرتابل (پی اچ متر  قابل حمل)

نام دیگر این نوع پی اچ متر ها پی اچ متر پرتابل قلمی نام دارد، قیمت این نوع پی اچ متر نسبت به نوع قبل زیاد تر است و اندازه آن بیشتر است.

• پی اچ متر رومیزی (پی اچ متر آزمایشگاهی)

نوع آخر پی اچ متر رومیزی نام دارد، همان طور که از نام آن پیداست این نوع پی اچ متر نسبت به نوع های قبل قابل حمل نیست و باید در جای ثابتی استفاده شود، دقت این نوع پی اچ متر رومیزی نسبت به نوع های قابل حمل دیگر بالاتر است و برخی از آن ها علاوه بر سنجش ph قابلیت سنجش پارامتر های متعددی را نیز دارند.

مراحل کار با دستگاه پی اچ (pH) متر

قبل از شروع کار با ph متر ابتدا باید مطمئن بشید که مقدار ph دستگاه 4 باشد، در غیراین صورت ممکن است در تعیین ph محلول دچار خطا شوید.

• • بسیاری از پی اچ متر های رومیزی ، علاوه بر اندازه گیری ph پارامتر های متعددی را اندازه گیری می کنند، به همین دلیل موقع اندازه گیری از قرار گرفتن بر روی اندازه گیری ph مطمئن شوید.
• گاهی وقت ها قصد دارید 2 مایع را اندازه گیری کنید، بنابراین باید بعد از اندازه گیری مایع اول، میله کاوشگر را با آب مقطر شستشو نمایید.

آموزش استفاده از دستگاه پی اچ (pH) متر

اکثریت افراد برای محاسبه ph متر از معرف های شیمیایی یا شناساگر ها استفاده می کنند. معرف های شیمیایی الیاف، کاغذ و یا محلول ویژه ای می باشند که موقع تماس با محلول های اسیدی و بازی رنگ آن ها تغییر میکند.

• دستگاه ph متر 2 قسمت دارد میله کاوشگر و اندازه گیر

میله کاوشگر ph محلول را به سیگنال های الکترونی تبدیل می کند و برای تحلیل آن به قسمت اندازه گیر ارسال می کند، سپس ph محلول مشخص میشود.

مقدار ph همواره از 0 تا 14 می باشد. برای تشخیص اسیدی و یا بازی بودن یک مایع ، اگر ph مایع از 7 کم تر بود، مایع اسیدی است و اگر از 7 بیشتر باشد ، مایع بازی است.

اما اگر ph آن دقیقا 7 بود،  خنثی است، هرچه مقدار ph به 14 نزدیک تر باشد مقدار قلیایی مایع بیشتر است و هر چه مقدار ph به صفر نزدیک تر باشد میزان اسیدی بودن مایع بیشتر است.

برای اندازه گیری ph باید به چه نکات ایمنی توجه کنیم؟

1. • هنگام اندازه گیری مایع از دستگش های آزمایشگاهی استفاده کنید.
   • درصورتی که مایع را به وسیله ابزاری هم می زنید مواظب ریختن مایع بر روی لباستان باشید!
   • از تمیزبودن ظرف مایع قبل از هر آزمایشی اطمینان حاصل کنید.